Auteurs: Baervoets Emma, Jean-François Distave en Eline van der Linden
Promotor: Vicky Willegems
In een GO! school in de Brusselse rand werd met de opening van een nieuw schoolgebouw ook een nieuwe manier van lesgeven geïntroduceerd voor de eerste graad, genaamd “unitwerking.” In deze werking leren leerlingen niet langer in traditionele klassen, maar in grote, flexibele ruimtes waar meerdere leerkrachten tegelijk lesgeven en begeleiden. Het doel van deze verandering is het creëren van een leeromgeving waarin gedifferentieerd kan worden, zodat beter kan worden ingespeeld op de uiteenlopende leerbehoeften van leerlingen.
In dit onderzoek werd de focus gelegd op de ervaring van de leerkrachten en leerlingen bij het differentiëren in de unitwerking in combinatie met de nieuwe leerruimtes. In gesprekken gaven leerkrachten aan dat ze het vooral nuttig vinden om leerlingen in groepen in te delen op basis van hun leerstatus en zelfregulerend vermogen, iets wat ze ook in de klassieke klassen deden. Toch merken ze dat de nieuwe, grotere leeromgevingen mogelijkheden bieden om verder te gaan met differentiatie, al vinden velen het nog zoeken naar de juiste werkwijze. Ze ervaren hun rol als leerkracht ook anders, omdat ze naast het lesgeven meer als coach optreden om leerlingen te begeleiden bij het zelfstandig leren werken in deze open ruimtes.
Voor leerlingen voelt deze nieuwe manier van werken gemengd. Ze waarderen de vrijheid om in hun eigen tempo te werken, maar het grote aantal leerlingen in een unit maakt het vaak onrustig, wat de concentratie bemoeilijkt. Veel leerlingen zeggen dat het werken in zo’n unit, waar ze vaker zelfstandig werken en zelf initiatief moeten nemen, hen stap voor stap aangeleerd zou moeten worden. Leerkrachten ervaren dat het veel zelfregulatie van leerlingen vraagt, iets wat sommige leerlingen nog moeten ontwikkelen.
Uit het onderzoek blijkt dat de unitwerking kansen biedt om leerlingen meer eigenaarschap over hun leerproces te geven en op eigen tempo te laten werken. De leerkrachten zien echter ook uitdagingen, vooral omdat de rol van coach intensief is en niet altijd eenvoudig te combineren met lesgeven aan een grotere groep. Als oplossing zien de leerkrachten het inzetten van een derde leerkracht bij units waar extra begeleiding nodig is en het inroosteren van vakcollega’s, zodat er altijd een specialist aanwezig is voor vakinhoudelijke vragen.
We kunnen besluiten dat de nieuwe leeromgeving mogelijkheden biedt om leerlingen op maat te ondersteunen, mits voldoende flexibiliteit en begeleiding.
Masterthesis: Baervoets, E., Distave, J. F., & Van Der Linden, E. (2023). Differentiëren in een nieuwe leeromgeving: de leerkracht en de leerling aan het woord
Nieuwsgierig geworden? Meld je school hier aan.
Wij werken samen met onderzoekende leerkrachten en schoolleiders. In een onderzoekend team krijg je als leerkracht de kans een schooljaar lang samen met student-leerkrachten en lerarenopleiders een praktijkprobleem aan te pakken. Ook schoolleiders kunnen met ons onderzoekend aan de slag. Goesting gekregen? Samen bouwen we aan jouw school van morgen!
Meld je school aan
Samen onderbouwen we jouw school van morgen
