Auteur: Berghmans Riet
De masterproef richt zich op het verbeteren en digitaliseren van reflectiedocumenten voor leerlingen in de tweede en derde graad van het secundair onderwijs. Het doel van deze documenten is om leerlingen te ondersteunen in hun zelfreflectie, wat hen kan helpen om beter inzicht te krijgen in hun motivatie, welbevinden, studieresultaten en zelfregulatie. Dit type reflectie kan hen stimuleren om problemen zelf op te lossen. Jammer genoeg ervaren veel leerlingen de waarde van reflectie niet, onder andere door het gebrek aan concrete terugkoppeling op hun reflectieverslagen.
De studie is opgebouwd rondom vier centrale thema’s: reflectie over studieresultaten, motivatie, zelfregulatie en welbevinden. Om een efficiënte en compacte vragenlijst te ontwerpen, werd de Delphi-methode. Via deze methode werden vragen uit bestaande vragenlijsten in vier rondes geëvalueerd en verfijnd. Deze werkwijze betrok leerlingen, leerkrachten, het team voor gelijke onderwijskansen en interne leerlingbegeleiding om tot een consensus te komen over welke vragen relevant en nuttig zijn voor effectieve reflectie. Dit resulteerde in een geoptimaliseerde, beknopte vragenlijst, die leerlingen op vaste momenten in het jaar kunnen invullen.
Tijdens de testfase vulden 150 leerlingen de reflectielijst in. Uit de resultaten bleek dat ongeveer 75% van de leerlingen het reflectiedocument naar waarheid invulde, terwijl een aantal leerlingen het nut van reflectie nog steeds niet inzag. Voor sommigen blijft reflectie moeilijk te bevatten, omdat zij geloven dat de verbeterpunten (bijvoorbeeld "meer studeren") al duidelijk zijn zonder verdere reflectie. Tegelijk toonden leerkrachten interesse in de digitale invulmethodes, waarbij Google Forms als gebruiksvriendelijk werd ervaren, terwijl Smartschool voordelen biedt door automatische koppeling met leerlinggegevens.
De studie benadrukt dat het integreren van reflectiedocumenten in de schoolomgeving vraagt om zowel een technische als didactische aanpak. Enerzijds moeten de reflectiedocumenten eenvoudig toegankelijk en digitaal invulbaar zijn, bij voorkeur met systemen die efficiënt dataverzameling en rapportage mogelijk maken. Anderzijds moeten scholen investeren in bewustwording rond het belang van reflecteren, zodat zowel leerlingen als leerkrachten het nut ervan leren waarderen. Door een consistent reflectiebeleid en ondersteunende begeleiding vanuit het leerkrachtenteam kan reflectie uiteindelijk bijdragen aan een beter begrip van de ontwikkeling en het welzijn van leerlingen.
Het blijven verbeteren van de digitale implementatie van reflectiedocumenten wordt aanbevolen, zoals de integratie van reflectie in het leerlingvolgsysteem. Verder kan de school een meer op maat gemaakt coachingmodel toepassen, zoals de GROW-methode, om leerlingen te begeleiden in hun reflectieproces. De hoop is dat, door reflectie meer zichtbaar en nuttig te maken, de school op een efficiënte manier de groei en het welzijn van haar leerlingen ondersteunt​.
Masterthesis: Berghmans, R. (2023). Optimalisatie en digitalisatie van reflectiedocumenten
Nieuwsgierig geworden? Meld je school hier aan.
Wij werken samen met onderzoekende leerkrachten en schoolleiders. In een onderzoekend team krijg je als leerkracht de kans een schooljaar lang samen met student-leerkrachten en lerarenopleiders een praktijkprobleem aan te pakken. Ook schoolleiders kunnen met ons onderzoekend aan de slag. Goesting gekregen? Samen bouwen we aan jouw school van morgen!
Meld je school aan
Samen onderbouwen we jouw school van morgen
